Zmiany w wystawianiu faktur zaliczkowych od 1 września 2023 roku
Ustawa z 16 czerwca 2023 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw wprowadza główne zmiany w zakresie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur. Warto jednak zwrócić uwagę również na inne zmiany, które będą miały znaczenie dla podatników – przede wszystkim w zakresie faktur zaliczkowych. Obecnie częstą praktyką jest wystawianie faktur zaliczkowych przed wykonaniem usługi albo dostarczeniem towarów, natomiast po zakończeniu usługi lub dostawy towarów wystawianie faktury końcowej. Zmiany wprowadzane „ustawą o KSeF” (w potocznym brzmieniu) mają w założeniu uprościć takie postępowanie.
Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 4, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów i świadczenia usług, z wyjątkiem sytuacji, gdy zapłata dotyczy:
- 1) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
- 2) czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług (czyli m.in. usług najmu czy stałej obsługi prawnej i biurowej),
- 3) dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b, tj. w momencie zaakceptowania płatności (w przypadku, gdy podatnik ułatwia poprzez użycie interfejsu elektronicznego sprzedaż na odległość towarów importowanych, a także dokonanie na terytorium UE wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów na odległość lub dostawy towarów na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem).
Dodane powyższą ustawą przepisy wskazują, że podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury, o której mowa w ust. 1 pkt 4 (czyli faktury dokumentującej otrzymanie zaliczki), jeżeli całość lub część zapłaty, o której mowa w tym przepisie otrzymał w tym miesiącu, w którym dokonał czynności, na poczet których otrzymał całość lub część tej zapłaty. Wyjątkiem od stosowania powyższego przepisu będzie sytuacja, w której termin wystawienia faktury jest określony w sposób szczególny, przykładowo:
- w przypadku usług budowlanych lub budowlano-montażowych – nie później niż 30. dnia od dnia wykonania usług;
- w przypadku dostawy książek drukowanych – nie później niż 60. dnia od dnia wydania towarów;
- w przypadku dostaw energii elektrycznej, cieplnej, świadczenia usług telekomunikacyjnych, najmu, dzierżawy, stałej obsługi prawnej i biurowej – nie później niż z upływem terminu płatności.
Ważne: Jeśli podatnik skorzysta z możliwości niewystawiania faktury zaliczkowej w przypadku, gdy całość lub część zapłaty zostanie otrzymana w tym samym miesiącu, w którym dokonał czynności na poczet których otrzymał całość lub część zapłaty, wówczas wystawiona przez niego po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi faktura powinna zawierać datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi i datę otrzymania zapłaty otrzymanej przed tymi zdarzeniami, jeśli data zapłaty jest określona i różni się od daty wystawienia faktury.
Ustawa zmieniająca w zakresie wystawiania faktur zaliczkowych dostosowuje również obecne brzmienie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług do mającego wejść w życie Krajowego Systemu e-Faktur. Dotychczas przepisy ustawy o VAT zakładały, że jeśli faktura zaliczkowa nie obejmuje całej zapłaty, w fakturze wystawianej po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi powinna dodatkowo zawierać numery faktur wystawionych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Od momentu rozpoczęcia obowiązywania przepisów o KSeF (tj. od 1 lipca 2024 r.) faktura końcowa będzie musiała zawierać numery identyfikujące w Krajowym Systemie e-Faktur faktury wystawione przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi, a w przypadku faktur innych niż faktury ustrukturyzowane – numery tych faktur. W przypadku natomiast, gdy wystawiona zostanie więcej niż jedna faktura dokumentująca otrzymanie części zapłaty, a faktury te łącznie obejmują całą zapłatę, ostatnia z tych faktur będzie musiała zawierać również numery identyfikujące poprzednie faktury w Krajowym Systemie e-Faktur, a w przypadku faktur innych niż ustrukturyzowane – numery poprzednich faktur (art. 106f ust. 3 i 4 ustawy o podatku od towarów i usług).
Powyższe zmiany wchodzą w życie od 1 września 2023 r. Warto zwrócić na nie uwagę, mogą one bowiem uprościć fakturowanie w przypadku płatności zaliczkowych, oraz zmniejszyć ilość wystawianych dokumentów w firmie.
Podstawa prawna:
- art. 1 pkt 8-10 ustawy z 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r., poz. 1598 ze zm.)
- art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 1570 ze zm.)
Przepisów brak, ale platformy powinny już zbierać dane o sprzedających w internecie.
Operatorzy platform internetowych już na początku 2024 roku powinni przekazać szefowi KAS raport o sprzedawcach za 2023 r. Taki obowiązek wynika z dyrektywy UE. Problem w tym, że projekt ustawy wdrażającej nie został nawet przyjęty przez rząd. Zaś prezes UODO już wcześniej zgłaszał wątpliwości, czy przyjęte w projekcie rozwiązania nie „generują ryzyka dla prywatności i danych osobowych”.
Więcej na ten temat w tekście w serwisie Prawo.pl >>
Mały ZUS plus przedłużony o kolejny rok
Na podstawie ustawy z 7 lipca 2023 roku o świadczeniu wspierającym, która została ogłoszona w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 26 lipca, zostały wprowadzone pewnie zmiany do ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Jedną z kluczowych zmian dla przedsiębiorców jest wydłużenie okresu korzystania z tzw. „małego ZUS plus” o kolejne 12 miesięcy. Jest to rozwiązanie dobrowolne i jednorazowe, skierowane do przedsiębiorców, którzy przynajmniej w jednym miesiącu 2023 r. korzystali z małego ZUS plus. Co ważne, choć większość przepisów ustawy wchodzi w życie od 1 stycznia 2024 roku, to przepisy dotyczące możliwości korzystania z małego ZUS plus zaczęły obowiązywać 1 sierpnia 2023 r.
Komu przysługuje mały ZUS plus?
Zgodnie z nowo dodanym artykułem 112a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ubezpieczony, który ustalał podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na zasadach określonych w art. 18c, zachowuje prawo do ustalania podstawy wymiaru składek na dotychczasowych zasadach przez okres dodatkowych 12 miesięcy kalendarzowych. Ze wspomnianego art. 18c wynika natomiast, że warunkiem ustalania podstawy wymiaru składek w sposób preferencyjny jest osiąganie rocznego przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w kwocie maksymalnie 120 tys. zł. Tak ustalania podstawa wymiaru składek nie może przekroczyć 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.
Dodatkowe 12 miesięcy
Dotychczas obowiązujące przepisy pozwalały przedsiębiorcom korzystać z tego rozwiązania maksymalnie przez 36 miesięcy (tj. 3 lat) w ciągu kolejnych 60 miesięcy (5 lat) prowadzenia działalności. Nowelizacja wydłuża okres korzystania z małego ZUS plus o kolejnych 12 miesięcy. Co istotne, w przypadku gdy ubezpieczony osiągnął limit 36 miesięcy w 2023 roku, i przed dniem 1 sierpnia 2023 r. ustalał podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w sposób inny niż określony dla tej preferencji, z dniem 1 sierpnia uzyskał prawo do ustalenia podstawy wymiaru składek na zasadach właściwych dla małego ZUS plus przez okres dodatkowych 12 miesięcy kalendarzowych. By móc skorzystać z tego prawa, tj. by przez kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych podlegać pod składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w obniżonej wysokości, ubezpieczony ma obowiązek zawiadomić Zakład Ubezpieczeń Społecznych o zmianie danych dotyczących tytułu ubezpieczenia. Dokonuje się tego poprzez złożenie zgłoszenia wyrejestrowania i ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych do 31 grudnia 2023 roku.
Podstawa wymiaru składek
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych ustala się od miesiąca wskazanego w zgłoszeniu do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, nie wcześniej jednak niż od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zgłoszenie zostało złożone w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Co to oznacza w praktyce? Otóż przedsiębiorca, który zakończył korzystanie z małego ZUS plus w 2023 roku z uwagi na zakończenie 36-miesięcznego okresu, przez który był uprawniony do korzystania z tej preferencji, ale nadal spełnia warunki ustawowe, może do 31 grudnia 2023 roku złożyć do ZUS zgłoszenie w zakresie dalszego korzystania z obniżonej podstawy ustalenia składek społecznych. Od kolejnego miesiąca po miesiącu zgłoszenia będzie mógł korzystać z małego ZUS plus przez okres 12 miesięcy kalendarzowych.
Niższe składki to niższe świadczenia
Podczas prac nad projektem ustawy Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców stwierdził, że ograniczenie korzystania z preferencji mały ZUS plus do 36 miesięcy w ciągu 60 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej nie ma racjonalnego uzasadnienia – po tym okresie wiele firm stanie przed dylematem czy działalność zawiesić, zamknąć czy kontynuować jej prowadzenie mimo wysokich obciążeń publicznoprawnych. Jednocześnie Rzecznik MŚP wyraził nadzieję, że omawiana preferencja w zakresie opłacania składek na ubezpieczenia społeczne wejdzie na stałe do systemu ubezpieczeń, co pozwoli na rozwijanie małych firm, które mają ograniczone roczne przychody do kwoty 120 tys. zł.
Nie można jednak przy tej okazji zapomnieć o ważnej kwestii – otóż niższe składki na ubezpieczenia społeczne mają wpływ na wysokość wypłacanych świadczeń, które przysługują z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego, w razie konieczności skorzystania z nich przez przedsiębiorcę. Wysokość tych świadczeń jest bowiem obliczana od podstawy wymiaru składek. Dlatego też każda decyzja powinna być poprzedzona dokładną analizą, ponieważ warto wspomnieć, że korzystanie z małego ZUS plus jest dobrowolne dla przedsiębiorców. W pewnych sytuacjach (choć może są to skrajne sytuacje) może się okazać, że ten wybór jest po prostu mniej opłacalny.
Podstawa prawna: